De (aangepaste) spelletjesfabriek

In 2022 leende de Brailleliga 326 spelletjes uit aan haar leden. Ze worden gratis thuis geleverd op aanvraag. De architect van deze geoliede machine: Hatice Dasdelen, 28 jaar, spelothecaris van de Brailleliga, vanzelfsprekend gepassioneerd door gezelschapsspelletjes.

Hatice schittert al 4 jaar tussen de spelletjesrekken van de Brailleliga. Ze kent alle spelletjesdozen. Logisch, want elk exemplaar ging door haar handen om het aan te passen voor blinde en slechtziende spelers.

“Een klein aantal van de spellen die hier staan zijn specifiek ontworpen voor personen met een visuele handicap. Dankzij giften en subsidies kan de Brailleliga deze aankopen. De overgrote meerderheid van de spellen die we uitlenen zijn echter klassieke spellen die we zelf hebben aangepast. Dat is het grootste deel van mijn werk,” vertelt Hatice.

Met de hulp van vrijwilligers die ook spelletjesliefhebbers zijn, volgt Hatice de releases van nieuwe spelletjes op de voet en doet ze haar inkopen. “Om een spel aan te passen, moet je eerst de spelregels zorgvuldig bestuderen om er zeker van te zijn dat het visuele kan worden vervangen door een ander zintuig (we hebben veel spelletjes die een beroep doen op de reukof gehoorzin). Alle stappen in het spel waarvoor je je zicht nodig hebt, moeten worden vervangen of verwijderd. Of indien dat niet mogelijk is, moet je duidelijk maken dat op z’n minst één ziende speler moet deelnemen zoals bij Trivial Pursuit.

Nadat de spelregels zijn aangepast, gaan Hatice en de vrijwilligers over tot het aanpassen van het spel zelf: het bord, de kaartjes, de biljetten en de dobbelstenen worden toegankelijk gemaakt, met behulp van lijmstippen, markeerpasta en zachte of ruwe stukken stof. Sommige kaarten worden herschreven in grootletterdruk of braille. Soms moet je de doos vervangen door een grotere.

Het spel dat Hatice de meeste problemen gaf? Monopoly! “Alle kaartjes herschrijven in grootletterdruk, de bankbiljetten onderscheiden, het bord markeren en de spelzones scheiden nam meer dan een maand in beslag. Voor Nonsense zette ik alle kaartjes om in braille met de Perkins machine tijdens de lockdown.”

Populairste spelletjes

Het meest ontleende spel in 2022? “Het Betoverde Doolhof! Een zeer eenvoudig spel dat met het hele gezin kan worden gespeeld, ziend of niet. Een ander populair spel is Blikado, een mikado aangepast voor slechtziende personen. Dan zijn er bekende spellen zoals 4 op een rij en Monopoly. Vaak lenen ouders of grootouders spellen die ze zelf kennen. Maar er zijn zoveel geweldige spellen die perfect zijn aangepast,” zegt Hatice. Haar favoriet? “‘Kingdomino’! Een dominospel, omgetoverd tot een territoriumspel. Ik ben ook dol op ‘Who did it’, een heel plezant geheugenspel dat ik meeneem naar alle kampen van de Brailleliga.”

“Ik krijg heel graag feedback van onze leden. Adviseren maakt deel uit van mijn werk, dus aarzel zeker niet! Als je een spel leent, probeer zeker ook nieuwe dingen, stel vragen! We hebben hier 596 spelletjes, in het Frans en het Nederlands, voor alle leeftijden. Ik hou ervan iedereen te begeleiden naar uren spelplezier.”