De digitale kloof
De COVID-19-crisis versnelde de digitalisering in onze samenleving. Maar niet iedereen surft vlot mee op de digitale golf. Dit geldt des te meer voor blinde en slechtziende personen.
Volgens de laatste Barometer digitale inclusie 2022 van de Koning Boudewijnstichting beschikt 92 % van de Belgische huishoudens over een internetaansluiting thuis. Van de 8 % die geen aansluiting heeft, beschikt 22 % niet over het materiaal, 21 % heeft geen aansluiting, 35 % ziet er het nut niet in van en 31 % beschikt niet over de nodige digitale vaardigheden. België is een van de slechtste leerlingen van de klas in Europa: 39 % van de Belgen heeft gebrekkige digitale vaardigheden en 7 % maakt er geen gebruik van. Dit betekent dat bijna één Belg op twee slechte digitale vaardigheden heeft. Dit geldt vooral voor vrouwen, alleenstaanden, 55-plussers en mensen met een laag inkomen.
Leesbare websites
Deze Barometer houdt geen rekening met een handicap. Als je blind of slechtziend bent, is er het extra probleem van toegankelijkheid. Je hebt misschien de apparatuur en de vaardigheden, maar als de website of de app niet leesbaar is ontworpen, heb je een probleem. In België moeten de websites van overheidsinstanties e-toegankelijk zijn. Dit is (nog) niet het geval voor commerciële websites. Over het algemeen zijn de meest voorkomende fouten: gebrek aan contrast tussen tekst en afbeeldingen, fouten in de structuur van het menu (wat de navigatie verstoort), gebrek aan beschrijving van afbeeldingen (mensen weten dat er een foto is, maar deze wordt niet beschreven). Soms is er belangrijke informatie te vinden op de foto. Tot slot is er een gebrek aan beschrijving van formuliervelden (wat moet ik schrijven?) of snelkoppelingen om menu’s te vermijden en direct naar de inhoud te gaan.
In België worden steeds meer diensten gedigitaliseerd. Je kunt nu online een bewonerskaart krijgen, een uittreksel uit het strafregister of een doktersafspraak boeken. Maar mensen die geen toegang hebben of niet digitaal geletterd zijn, dreigen uit de boot te vallen. Gelukkig is het nog steeds mogelijk om dingen op de ouderwetse manier te doen: ‘200.000 Belgen doen hun belastingaangifte nog steeds op papier, en er is voorlopig geen sprake van om deze dienst af te schaffen,” bevestigt Florence Angelici, woordvoerster van de Federale Overheidsdienst Financiën. “Het is makkelijker voor blinde en slechtziende personen om de vooraf ingevulde aangifte van Tax-on-Web te gebruiken. Ze hebben ook voorrang als het gaat om hulp bij het invullen van het formulier”. Helaas vervangen sommige gemeenten en regio’s hun loketten geleidelijk aan door kiosken zonder personeel die niet altijd toegankelijk zijn voor personen met een visuele handicap. Volgens Statbel heeft 49 % van de Belgen nog steeds geen digitaal contact met overheidsdiensten. Een van de plannen van de regering om de digitale kloof te verkleinen is Connectoo, een label dat wordt toegekend aan steden en gemeenten die hun burgers helpen om digitaal te gaan (MyPension, Mijngezondheid, ItsMe, enz.). Iets minder dan 3.000 werknemers hebben de Connectooopleiding gevolgd. Bijna 80 openbare instellingen hebben ten minste één persoon specifiek opgeleid om burgers te helpen en te ondersteunen bij hun online identificatie of administratieve procedures. Het doel is om de digitale kloof in België weg te werken tegen 2030.
De eisen van de Nationale Hoge Raad voor Personen met een Handicap (NHRPH)
In zijn laatste positienota, goedgekeurd in 2022, komt de NHRPH met een aantal ideeën om de digitale ongelijkheid van personen met een handicap tegen te gaan. Op financieel vlak pleit de Raad voor een sociaal tarief voor internet en mobiel internet. De Raad roept ook op tot het creëren van digitale openbare ruimtes waar mensen toegang hebben tot een computer en hulp krijgen bij online procedures. Hij roept de overheid op om voldoende te investeren in digitale vaardigheidstrainingen voor iedereen. Ten slotte roept de Raad op om digitalisering niet ten koste te laten gaan van niet-digitale oplossingen en om de instandhouding van deze nietdigitale oplossingen niet met extra kosten gepaard te laten gaan.
Fonds voor digitalisering
Deze digitale kloof is ook economisch. Smartphones, tablets en computers kosten enkele honderden euro’s. Een onmogelijke uitgave voor veel senioren of personen met een handicap. AVIQ, VAPH en PHARE kunnen gedeeltelijk helpen. De maatschappelijk assistenten van de Brailleliga helpen je met het invullen van je aanvraag voor hulp voor de aankoop. Als je niet in aanmerking komt voor deze terugbetaling, bieden twee fondsen mogelijk een oplossing. Het Laurentine Poncet fonds, gelanceerd in februari 2023, is bedoeld voor mensen jonger dan 65 jaar. De steun bedraagt 50 % van de aankoopprijs tot een maximum van 400 euro voor een smartphone en 300 euro voor een tablet. Om in aanmerking te komen voor deze steun moeten mensen met succes een opleiding digitale vaardigheden hebben afgerond, die kan gevolgd worden bij de Brailleliga.
Mensen ouder dan 65 kunnen een beroep doen op het Zoé fonds van de Brailleliga. De steun is ook vastgesteld op 50 % van de aankoopprijs, met een maximum van 400 euro voor een smartphone en 300 euro voor een tablet. Ook hier moet je bewijzen dat je in staat bent om het hulpmiddel te gebruiken. Aarzel niet om onze Sociale dienst te vragen of je in aanmerking komt voor deze financiering.
