De (toekomst)visie van Be-Vision

Low vision en visuele revalidatie in België harmoniseren en hoog op de agenda plaatsen, dat moet het uitgangspunt zijn van de nieuwe vereniging Be-Vision. We spraken met voorzitter Prof. Marie-José Tassignon over de noodzaak, doelstellingen en toekomst van de organisatie.

Be-Vision is een nieuwe naam met nieuwe doelstellingen en komt voort uit de voormalige Belgische Vereniging ter Voorkoming van Blindheid (BVVB), gericht op de preventie van blindheid en de bevordering van ooggezondheid en de opvang van personen met een visuele handicap in België. “De BVVB heeft alle transformaties en evoluties binnen low vision kunnen meemaken. De artsen die daarin betrokken geweest zijn, hebben in feite de locomotief van low vision revalidatie mee doen ontwikkelen. Dat we vandaag zo ver staan dat we erkende centra voor visuele revalidatie hebben en dat die onderling communiceren, is ook voor een groot stuk te danken aan de BVVB. Hun leden waren oogartsen en sociale verenigingen die interesse hadden in de visuele revalidatie en die opkwamen voor de belangen van personen met een visuele handicap, zoals onder andere de Brailleliga”, aldus Tassignon. De organisatie greep de omvorming tot vzw in 2023 aan om nieuwe statuten te maken, nieuwe doelstellingen op te stellen en de criteria voor leden open te trekken.

De doelstellingen van Be-Vision

1. Het bevorderen en uitbreiden van de kennis van onderzoek en revalidatie bij slechtziendheid.
2. Het bevorderen van de samenwerking en communicatie tussen oogzorgaanbieders, specialisten op het gebied van gezichtsrevalidatie en Low Vision wetenschappers in België.
3. Het bevorderen en aanmoedigen, als lid van het Fonds voor Research in de Oogheelkunde (FRO), van onderzoek naar slechtziendheid en innovatie in de visuele revalidatie.
4. Informatie verstrekken en de communicatie tussen de leden vergemakkelijken door deel te nemen aan nationale/internationale bijeenkomsten.
5. Het bevorderen van praktijk- en trainingsnormen op het gebied van onderzoek in visuele revalidatie.
6. Het aanmoedigen van activiteiten met als doel het bevorderen van onderzoek in visuele revalidatie via samenwerking met Belgische wetenschappelijke verenigingen wiens subspecialiteit raakvlakken vertoont met aandoeningen die tot slechtziendheid kunnen leiden.
7. Communiceren met internationale verenigingen die verband houden met slechtziendheid.

Opening naar nieuwe beroepsprofielen

“Be-Vision zal niet langer enkel bestaan uit oogartsen, maar wil hét platform voor low vision in België creëren voor de verschillende beroepsprofielen binnen de visuele revalidatie. Een heel gevarieerd lidmaatschap dus.” Voortaan zijn nu ook volgende beroepen welkom als lid: psychomotorisch therapeut, therapeut voor low-vision, therapeut voor oriëntatie en mobiliteit, therapeut voor activiteiten van het dagelijks leven, psycholoog, maatschappelijk assistent. “Tijdens de sessies op het jaarlijkse oftalmologiecongres OB (Ophthalmologica Belgica) horen we graag hun input en advies. Om iedereen te overtuigen dat deze vereniging nodig en nuttig is, houden we het lidmaatschap voorlopig kosteloos. Deelname aan OB voor leden, en de bijhorende opleidingen, zal met 100 euro voor één dag ook een stuk goedkoper zijn dan voor artsen. Het grote verschil met BVVB is dat we op deze manier een ruimere en meer gediversifieerde representatie zullen hebben naar de overheid toe. We halen ook de banden aan met internationale verenigingen om een kruisbestuiving te bereiken voor interessante sprekers voor de symposia. Ik schat in dat we de nieuwe vereniging binnen een 5-tal jaar echt op kruissnelheid kunnen laten komen.” 

Meer bewustzijn, representatie en slagkracht

De centra voor visuele revalidatie zijn regionaal geregulariseerd, en gaan dus binnen elk gewest hun eigen richting. Be-Vision vindt echter dat er een homogene benadering van de low vision patiënt nodig is in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. “Doordat de centra door de overheid gefinancierd worden via een geslo-ten financiering, verdeeld volgens het aantal behandelde patiënten per centrum, krijg je rivaliteit en dat is niet gezond. We moeten dit op een andere manier doen, en dus hebben we een vereniging nodig die de communicatie naar de regionale overheid toe kan bevorderen. We willen niet concurrentieel zijn met elkaar, we willen gewoon open werken en de patiënten helpen. De patiënten moeten een plek hebben, ergens naar toe kunnen en gebruik kunnen maken van professionele opvang. Er moet een inzicht komen van de overheid dat dit nuttig werk is, zodat ze ook gerichte beslissingen kunnen nemen over wie in aanmerking moet komen voor visuele revalidatie, re-integratie, welke accenten leggen...”

“Daarnaast zien we in de praktijk dat de doorverwijzing naar een revalidatiecentrum voor low vision niet consequent gebeurt. Het is dus te weinig gekend of er wordt niet aan gedacht bij de artsen en jonge oogartsen in opleiding, of het komt ook te weinig aan bod tijdens hun stage. Een jonge arts heeft natuurlijk ook zoveel te leren in vier jaar opleiding, waar de focus natuurlijk ligt op kennis opdoen om diagnoses te kunnen stellen. Low vision is dan niet echt een prioriteit. Door de gesloten financiering zitten centra overvol en gaan ze natuurlijk ook geen reclame maken voor hun diensten… Om iedereen mee te krijgen in low vision en ervoor te zorgen dat de belangen van slechtziende patiënten een plaats krijgen, vonden wij de oprichting van Be-Vision cruciaal en lanceerden we ook een brede oproep om onze presentatie op OB te volgen.”

Zicht op de oorzaken

“Er is ook een grote evolutie wat betreft de oorzaken van low vision. Vroeger was congenitaal cataract één van de grootste oorzaken van slechtziendheid bij het kind, wat nu bijna niet meer het geval is. Onze hoop is ook dat we in de toekomst met nieuwe (gen)therapieën en chirurgische technieken voor alle pathologieën die ‘technisch herstelbaar’ zijn, steeds minder patiënten zullen hebben die in aanmerking moeten komen voor low vision revalidatie. Maar er gaat altijd een zeker aantal mensen overblijven die hier nood aan hebben. Binnen elk subspecialisme is er een zekere graad van slechtziendheid die tot blindheid kan leiden. Daarom zouden we ook op jaarbasis een balans willen maken van de grootste oorzaak van contacten in alle low vision centra. Op basis daarvan kunnen we dan ook de Belgische oogartsen informeren over de ranking van de pathologieën binnen onze low vision centra.”