Op het werk

Het sociale leven draait niet alleen om familie, vrienden en vrije tijd, maar ook om werk! Volgens onze enquête kunnen blinde en slechtziende personen rekenen op 3 buren, 8 vrienden, 9 familieleden en... 13 collega’s! Wie werkt zou dus beschikken over een uitgebreider netwerk. We gingen te rade bij 2 specialisten. 

Dorien Van Oers, psychologisch consulent bij onze dienst Werk+

Hoe draagt werken bij tot het sociaal leven en een goed zelfbeeld?

Het is voor iedereen belangrijk om te merken dat ze een bijdrage leveren aan de maatschappij: het gevoel dat ze nuttig zijn en ergens bij horen. Werk is daar een belangrijke factor in. Niet alleen op financieel vlak zorgt het ervoor dat je zelfstandiger bent, maar ook op sociaal vlak leer je er mensen kennen buiten je eigen directe omgeving. Dat sociaal contact is voor vele blinde en slechtziende personen net een belangrijke drijfveer om te gaan werken. Het gevoel dat je ertoe doet, dat je bij een groep hoort is essentieel, zeker ook voor onze cliënten. Die sociale contacten zorgen er ook voor dat je zelfvertrouwen groeit. Je voelt je beter in je vel waardoor je zelfbeeld ook verbetert. 

Is het moeilijker voor personen met een visuele handicap om 
(nieuwe) contacten te leggen?

Het is niet evident om iemand spontaan aan te spreken als je niet ziet of er iemand is. De drempel is gigantisch hoog om die stap te zetten. Vaak is er ook schrik om anders behandeld te worden omwille van de visuele handicap, schrik om ontslagen te worden, schrik dat je niet geloofd gaat worden, schrik voor negatieve commentaren… Mensen bij wie de visuele handicap op latere leeftijd begint, proberen dit dan ook vaak zo lang mogelijk te verbergen op hun werk en voor hun collega’s. Ook hobby’s, een typische plek waar je veel sociale contacten kan leggen, zijn niet gemakkelijk te volgen voor onze doelgroep.

Is telewerk een oplossing?

Telewerk maakt werk gemakkelijker in de zin dat de verplaatsingen niet of minder moeten gebeuren. Ook kan er via Teams, telefonisch, per mail, gemakkelijker contact gelegd worden. De visuele drempel is minder groot omdat er vaak al voldoende aanpassingen en hulpmiddelen zijn. Tegelijk haal je de voordelen van sociaal contact toch eerder uit het elkaar in het echt horen en zien. Al blijft dit iets persoonlijks. Voor sommige mensen is het al voldoende om de collega’s gewoon online te horen. 

Heb je tips over hoe je best sociale contacten op het werk kan beginnen en onderhouden?

Op je werk, zeker als je ergens nieuw begint, kan het helpen om zelf zo open en eerlijk mogelijk te zijn over je handicap. Eerst en vooral met je diensthoofd en de personeelsdienst. Je kan met hen samen bekijken wat de moeilijkheden zijn voor jou, waar er mee geholpen kan worden, wat zij een goed idee vinden om aan de (directe) collega’s uit te leggen. Zo kan je bijvoorbeeld via mail of op het intranet kort uitleg geven over je handicap en welke moeilijkheden er zijn met daarbij meteen enkele oplossingen. Als je bijvoorbeeld moeilijk mensen kan herkennen is het fijn dat de collega’s weten dat ze altijd moeten zeggen wie ze zijn wanneer ze je aanspreken. Dit is belangrijk om zelf aan te geven. Het is niet fijn en moeilijk in het begin, juist omwille van de schrik om anders behandeld te worden. We merken echter in de meeste gevallen dat, hoe opener en eerlijker je er zelf over bent, hoe gemakkelijker het is om aan te geven wat je nodig hebt en hoe gemakkelijker je collega’s of werk daar rekening mee kunnen houden. Het maakt de drempel voor mensen ook lager om zelf te vragen of ze ergens mee kunnen helpen.

Jean-Paul Erhard, Managing Partner bij PeopleSphere, een informatieplatform over human resources

Welke rol speelt werk in sociale relaties?

Die staat centraal! Alle onderzoeken zeggen het: de belangrijkste redenen om een baan te verlaten of te kiezen zijn de kwaliteit van de relaties met andere werknemers, met de hiërarchie en persoonlijke ontwikkeling. Geld komt pas op de 6e plaats. En dit geldt voor alle werknemers. En waarschijnlijk nog meer voor personen met een handicap. Privé en werk lopen door elkaar. De vermenging is nog nooit zo groot geweest en dat zal zo blijven. Het werk is de privésfeer binnengedrongen (telewerken) en de privésfeer is de werkwereld binnengedrongen (ontspanningsruimtes of bedrijfscrèches). Tegenwoordig is het vaak op het werk dat partners elkaar voor het eerst ontmoeten. 

Waarom zijn mensen met een handicap nog steeds ondervertegenwoordigd op de arbeidsmarkt?

Uitgezonderd het feit dat de veiligheid van een persoon met een visuele handicap niet in het gedrang mag komen, zie ik geen ernstige belemmeringen meer om personen met een handicap aan te werven. Integendeel, de meeste werkgevers weten dat het goed is voor de diversiteit van hun teams. Dat gezegd zijnde, bij het aanwerven neemt men vaak iemand aan die op zichzelf lijkt, en dat is het vooroordeel waar je tegen moet vechten. Andere obstakels: de kosten van het aanpassen van een werkplek en de tijd die het kost om een werknemer met een handicap op te leiden. Subsidies zijn niet voldoende om een werkgever te overtuigen. Tegen die obstakels moeten we vechten. Quota’s opleggen zal niet helpen. De arbeidsmarkt moet op een natuurlijke manier meer inclusief worden.