Werk, een grote uitdaging

Van 7 tot 18 oktober lanceert de Brailleliga een nieuwe campagne over tewerkstelling van blinde en slechtziende personen. De campagne kan je ontdekken op sociale media en herinnert ons aan het belang van werk voor personen met een handicap.

In maart onthulde de Brailleliga de resultaten van haar enquête over het sociale leven van blinde en slechtziende personen. Één cijfer trok onze aandacht: 13. Respondenten die aan het werk zijn, gaven aan te kunnen rekenen op gemiddeld 13 collega’s, tegenover 9 familieleden en 8 vrienden. Werken is dus een drijvende kracht voor sociale cohesie en inclusie. Voor Cien Jacobs, diensthoofd van Werk+ bij de Brailleliga, biedt werk niet alleen economische vooruitgang. “Het bevordert ook sociale integratie en persoonlijke ontwikkeling. Het stelt personen met een handicap in staat om een sociaal netwerk op te bouwen en hun actieve deelname aan de maatschappij te garanderen. De trend van de afgelopen jaren suggereert dat de waarde die aan werk wordt gehecht afneemt. We kunnen echter vaststellen dat werk voor personen met een handicap een essentieel onderdeel blijft van hun sociale leven en persoonlijke ontplooiing.”

Een te laag percentage

Toch blijft het aantal tewerkgestelde personen met een handicap erg laag. In haar ‘Onderzoek naar werkgelegenheid van personen met een handicap in België’ (mei 2024) vertelt de Koning Boudewijnstichting ons dat de tewerkstellingsgraad in België net boven de 40 % ligt, tegenover meer dan 50 % in Zweden, Luxemburg en Finland. Cien: “Dit valt onder andere te verklaren door het feit dat een inkomensvervangende tegemoetkoming in sommige situaties vrij dicht aanleunt tegen het loon dat men kan verdienen. Een startersloon welteverstaan. Het komt ook vaker voor dat personen omwille van hun visuele handicap niet hun gewenste diploma behaalden of hun volle potentieel niet kunnen aantonen met dat diploma. Onze taal niet voldoende beheersen, of het risico lopen die job weer kwijt te spelen, weerhoudt mensen er soms van aan het werk te durven gaan. Dit zijn allemaal factoren die we meenemen in onze begeleiding.”

Frédérick is 47 en zijn dagen zijn goedgevuld: hij is radiopresentator en IT-trainer... op vrijwillige basis. Omdat zijn vaardigheden niet officieel erkend worden, komt hij niet op de radar van recruiters. Blind en slechthorend vanaf zijn geboorte, heeft hij een hoorimplantaat en een geleidehond. Hij werd opgeleid aan het IRSA (Koninklijk Instituut voor blinde en dove personen in Ukkel) en ging vervolgens aan de slag bij een VZW waar hij personen met een handicap hielp om computers te gebruiken. “Dat was in 1998, in de begindagen van het internet, en ik besefte al snel dat dit dé baan voor mij was - lesgeven is mijn ding. Helaas stopte het bedrijf na 10 jaar en hier ben ik dan, een veertiger, op zoek naar werk.” Zonder diploma kan Frédérick geen lesgeven. “Ik heb geprobeerd het juiste diploma te halen, maar ik had gezondheidsproblemen, toen was er corona en uiteindelijk heb ik het opgegeven. Ik zocht werk, maar zonder diploma bleven alle deuren gesloten.”

Discriminatie

Een ander obstakel is de terughoudendheid van werkgevers. In 2023 registreerde het Interfederaal Centrum voor Gelijkheid van Kansen en voor Racisme- en Discriminatiebestrijding (Unia) meer dan 6000 meldingen van personen met een handicap, wat neerkomt op ongeveer een kwart van de gevallen. Werkgelegenheid was goed voor 35 % van de geopende zaken.

Volgens het onderzoek van de Koning Boudewijnstichting was 
65 % van de respondenten ervan overtuigd dat een meer gekwalificeerde persoon met een handicap zou worden geëlimineerd ten voordele van een valide persoon. 24 % vermeldde zijn of haar handicap niet bij het solliciteren. Cien Jacobs: “We begrijpen best waarom het vermelden van je handicap een dubbel gevoel geeft. Maar het verbergen ervan maakt het nog veel moeilijker. Een werkgever voelt zich vaak verrast en kan hier soms niet gediend mee zijn. De moed en strategie om je handicap toch te vermelden, is voor onze jobcoaches een belangrijk onderdeel van het acceptatieproces. We beschouwen het als een prioriteit en een van de grootste stappen op de weg naar zelfstandigheid.”

Maar het is heel goed mogelijk om de behoeften van werkgevers en die van werknemers met een handicap samen te brengen! “Dit hangt af van open communicatie, de juiste training, specifieke aanpassingen en voortdurende ondersteuning. Door werkgevers te sensibiliseren, de nodige aanpassingen te vergemakkelijken en een inclusieve cultuur te bevorderen, is het mogelijk om werkomgevingen te creëren waarin iedereen zich kan ontplooien en een volwaardige bijdrage kan leveren. Gebruik maken van bestaande ondersteuning op maat en het actief bevorderen van diversiteit zijn belangrijke stappen om dit doel te bereiken. Duurzame werkgelegenheid kan je niet improviseren en daarom is het zo belangrijk dat beide partijen ondersteund worden door gespecialiseerde diensten,” besluit Cien.

Deze campagne werd gerealiseerd met de steun van:

• Fondsen beheerd door de Koning Boudewijnstichting: Schaillée –Deceuninck, Simonne et Jacques, Van Loock – Van Pottelsberghe, De Beule – De Coster.
• Stichting TotalEnergies. Gelijke kansen en de strijd tegen alle vormen van discriminatie zijn de richtinggevende principes van haar HR- en wervingsbeleid. Door deze campagne te steunen, zet TotalEnergies zich in voor de tewerkstelling en integratie van personen met een handicap.